Higiena sztućców - jak czyścić sztuśce ze stali nierdzewnej?

Sztućce ze stali nierdzewnej

W większości lokali gastronomicznych wyposażenie obejmuje sztućce wykonane ze stali nierdzewnej, której skład zapewnia kilka niezwykle istotnych korzyści. Należy do nich między innymi zwiększona odporność na uszkodzenia mechaniczne, jednak jeszcze ważniejszą rolę odgrywa niewrażliwość na korozję. To sprawia, że zastawa z tego materiału jest niezwykle żywotna, a ponadto jest w stanie poradzić sobie ze stałym kontaktem z wodą i różnymi związkami chemicznymi występującymi w żywności.

Mimo że sztućce ze stali nierdzewnej charakteryzują się sporą wytrzymałością i odpornością na liczne czynniki, wciąż należy o nie odpowiednio dbać, by mogły służyć jak najdłużej. Zanim przejdziemy do tej kwestii, warto jednak zatrzymać się na chwilę przy dokładnym składzie materiału. To właśnie od proporcji poszczególnych dodatków do żelaza zależy sposób czyszczenia i pielęgnacji. Możemy wyróżnić przede wszystkim dwa główne rodzaje stali nierdzewnej: 18/10 i 18/0.

• 18/10 – standardowy skład stali, czyli żelazo i węgiel, został wzbogacony o 18% chromu i 10% niklu. Pierwszy z tych pierwiastków chroni materiał przed korozją, będąc jednym z najważniejszych elementów wykorzystywanych przy produkcji stali nierdzewnej. Zadaniem drugiego jest z kolei zadbanie o odpowiedni wygląd produktów, zapewniając jasną barwę stali. Stal nierdzewna 18/10 to jeden z najczęściej wybieranych materiałów do wytwarzania sztućców dzięki swojej wysokiej wytrzymałości w parze z bardzo dobrymi walorami wizualnymi.
• 18/0 – w tym przypadku udział chromu ponownie wynosi 18%, jednak nie zastosowano tutaj niklu. W efekcie sztućce są pozbawione połysku charakterystycznego dla zastawy ze stali 18/10, co w zależności od wystroju restauracji czy kuchni może być pożądanym efektem. Są one w podobnym stopniu wytrzymałe i odporne na uszkodzenia.

Obydwa rodzaje stali nierdzewnej doskonale spisują się w kuchni również ze względu na zachowanie swoich właściwości w kontakcie z wodą i chemikaliami. Zarówno stal nierdzewna 18/10, jak i 18/0 może być myta w zmywarce lub ręcznie z dodatkiem dowolnego płynu do mycia naczyń bądź innego odpowiedniego środka.

Jak dbać o czystość sztućców ze stali nierdzewnej?

Każda zastawa stołowa ze stali nierdzewnej może być myta w zmywarce, lecz należy zaznaczyć, że często nie jest to najskuteczniejszy sposób czyszczenia takich sztućców. Prawdopodobnie z użyciem takiego urządzenia bez problemu pozbędziemy się zabrudzeń, jednak możemy spotkać się z zaciekami, specyficznym osadem lub śladami korozji. W takiej sytuacji możemy skorzystać z dodatkowych środków na czyszczenie stali nierdzewnej. Warto także podkreślić, że stali nierdzewnej nie powinno traktować się metalowymi zmywakami oraz innymi przedmiotami i substancjami, które mogłyby porysować powierzchnię sztućców. Każde zarysowanie ściera powłokę z chromu, która nadaje temu materiałowi większość jego właściwości, w tym kluczową odporność na korozję.

Rodzaje niechcianych zabrudzeń i sposoby na ich wyeliminowanie

• Zacieki – to najczęściej powstające zabrudzenie, które przeważnie pojawia się po myciu sztućców w zmywarce; możemy spotkać się z nim także przy myciu ręcznym. Ważną kwestią jest tutaj twardość wody: krople obecne na zastawie mogą pozostawiać ślady z kamienia znajdującego się w wodzie. Istnieje bardzo prosty sposób, by ograniczyć powstawanie zacieków – jest nim dokładne wycieranie naczyń po każdym myciu. W przypadku szczególnie ciężkich do usunięcia plam możemy wykorzystać mieszankę octu, sody oczyszczonej i wody.
• Korozja – należy pamiętać, że wykorzystanie chromu w produkcji sztućców i innych produktów ze stali nierdzewnej nie jest stuprocentową gwarancją ochrony przed pojawieniem się rdzawych nalotów. W przypadku zastawy z tego materiału możemy mieć do czynienia z korozją mikrobiologiczną, powstającą wskutek nierówności na powierzchni sztućców – są to miejsca, w których mogą gromadzić się różnego rodzaju mikroorganizmy. Rdzę tego rodzaju możemy w szybki i łatwy sposób usunąć za pomocą kwasku cytrynowego.
• Brak połysku – matowe i ściemniałe stalowe sztućce to problem, który może często pojawić się po długotrwałym używaniu tej samej zastawy. Aby przywrócić im wcześniejszy połysk, możemy postawić na roztwór wody z octem. Mieszankę wykonamy z 0,5 litra wody oraz 4,5 łyżki octu. Tak przygotowany roztwór zaczynamy gotować na palniku, a gdy zacznie się gotować, należy włożyć do niego zmatowiałe sztućce. Drugim skutecznym sposobem na przywrócenie blasku zastawie jest wykorzystanie oliwy z oliwek, którą wypolerujemy sztućce po naniesieniu jej na miękkiej ściereczce z mikrofibry lub bawełny. Ważne jest tutaj unikanie materiałów, które mogą porysować stal, oraz ostrożność pod względem ilości oliwy, która może pozostawić tłusty nalot na sztućcach.

Warto dodać, że większość powyższych zabrudzeń to skutki pozostającego na sztućcach kamienia. Jeśli żaden z powyższych sposobów nie pomógł w usunięciu problemów takich jak matowienie, odbarwienia czy korozja, możemy skorzystać z gotowych produktów przeznaczonych do czyszczenia stali nierdzewnej. Nie zaleca się stosowania mleczka z mikrogranulkami – mogą one zarysować powierzchnię sztućców, prowadząc do powstawania kolejnych zabrudzeń.

Pielęgnacja i przechowywanie stalowych sztućców

Aby osiągnąć najlepsze efekty, musimy połączyć skuteczne czyszczenie sztućców z odpowiednim przechowywaniem. Zastawa powinna znaleźć się w miejscu, w którym będzie odporna na ewentualne uszkodzenia. Istotne jest również samo ułożenie poszczególnych sztućców – w miarę możliwości powinniśmy ograniczyć ich stykanie się ze sobą, by zmniejszyć ryzyko porysowania.

Oto zbiór najważniejszych wskazówek dotyczących czyszczenia i pielęgnacji sztućców ze stali nierdzewnej:

• Zastawa powinna być przechowywana w osobnych przegrodach, w szufladzie bądź w opakowaniu od producenta. W ten sposób będziemy mogli zachować porządek w kuchni, a także zredukować częstotliwość pojawiania się zarysowań.
• Przy ręcznym myciu sztućców warto postawić na delikatne płyny do naczyń. Tego typu produkty nie powinny zawierać w swoim składzie kwasów, które sprzyjają rozwojowi korozji chemicznej.
• Po każdym umyciu należy dokładnie osuszyć sztućce. Dzięki temu będziemy mogli od razu wyeliminować powstawanie zacieków, smug i innych osadów.
• W zmywarce sztućce powinny być układane w specjalnym koszyku lub szufladzie. Podobnie jak w przypadku przechowywania, głównym celem jest tutaj uniknięcie zarysowań.